HŠK Zrinjski Mostar: Kroatische club in Bosnië en Herzegovina

HŠK Zrinjski Mostar werd opgericht in 1905. HŠK staat voor Hrvatski športski klub, wat 'Kroatische sportclub' betekent. Vandaag de dag geldt de club als oudste én nieuwste voetbalclub uit Bosnië en Herzegovina. Huh? Tijd om in de geschiedenis te duiken. 

Oprichting
Rond 1900 hadden meerdere studenten uit de stad Mostar het idee een sportverenging voor de jeugd op te zetten. De stad behoorde destijds tot het land Oostenrijk-Hongarije. In 1905 werd uiteindelijk Đački športski klub (letterlijke vertaling: studentensportclub) opgericht in de zaal van een Kroatische cultuurvereniging door Kroaten. Zeven jaar later maakte de vereniging een volgende stap en ging de focus op het voetbal. Gimnazijski nogometni klub Zrinjski (vertaling: Middelbare schoolvoetbalclub Zrinjski) werd de nieuwe naam. De naam Zrinjski kwam van de Kroatisch-Hongaarse familie Zrinski, die gezien worden als nationale helden in zowel Kroatië als Hongarije voor hun heldendaden tijdens de Ottomaanse oorlogen. 

Joegoslavië
In 1914 brak de eerste wereldoorlog uit en kon de club drie jaar niet in actie komen. Vervolgens vond er een fusie plaats met een andere club uit Mostar die tevens een Kroatische achtergrond had. De club Hercegovac was geboren. Deze naam zou echter slechts een jaar later alweer verdwijnen. In 1918 ontstond het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen. De stad Mostar viel nu onder dit Koninkrijk en de club werd verplicht omgedoopt tot JŠK (Joegoslavische Sportclub), in een poging de nationale achtergronden op te heffen en één Joegoslavië te creëren. De club was trots op haar Kroatische roots en wilde deze niet zomaar wegzetten. In 1922 kregen ze het voor elkaar de club te vernieuwen en terug te keren naar de naam Zrinjski. 

Kroatië
Het was tevens vanaf toen dat Zrinjski langzaam een begrip werd. De ploeg werd een aantal keer stadskampioen en deed mee aan verschillende toernooien. Een competitie was er nog niet echt. In 1922 vond de eerste ontmoeting met Velež Mostar plaats. Deze wedstrijd staat vandaag de dag bekend als de Mostar Stadsderby en is één van de meest beladen wedstrijden van het land en algemeen in de Balkan. Zrinjski bleef altijd bij zijn Kroatische roots en werd daardoor in 1936 zelfs geweigerd op een toernooi. Op het shirt van de club waren de Kroatische kleuren en het wapen te zien. 

Ontstaan competitie
In 1941 viel Nazi-Duitsland Joegoslavië binnen en werd de Onafhankelijke Staat Kroatië, met goedkeuring van Adolf Hitler, opgericht. Deze fascistische staat bestond uit het huidige Kroatië en Bosnië en Herzegovina. Er werd een voetbalcompetitie opgericht, waar onder andere Zrinjski deel van uitmaakte. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was de Onafhankelijke Staat Kroatië verslagen en werd Zrinjski met alle andere clubs uit die competitie voor altijd verbannen door Joegoslavië. 

Heroprichting
In 1992 werd Bosnië en Herzegovina na een referendum een onafhankelijk land. Het land was echter wel verwikkeld in een burgeroorlog. Ook in Mostar werd hard gevochten. Daar waren het voornamelijk Kroaten tegen Bosniërs, nadat de Serviërs zich hadden teruggetrokken. De Kroaten namen veel dingen in het westen van de stad in, waaronder het Bijeli Brijeg Stadion dat van Velež Mostar was. De club Zrjinski werd heropgericht en nam kort daarna direct het stadion van de rivaal in. Tot op de dag van vandaag speelt het haar thuiswedstrijden hier en is dit tevens het stadion waar AZ donderdag zal spelen. 

Competitie
Midden in de oorlog, in 1994, begon Zrinjski met andere clubs uit Herceg-Bosne een competitie. Herceg-Bosne was een semionafhankelijke Kroatische Republiek in Bosnië en Herzegovina. Het land was nog altijd enorm verdeeld en kende daarom drie verschillende competities. Eentje voor clubs met een Kroatische achtergrond, eentje voor clubs met een Bosnische achtergrond en eentje voor clubs met een Servische achtergrond. Vele pogingen werden gedaan om er één competitie van te maken. In 2000 fuseerden de Bosnisch-Kroatische en Bosnische competitie uiteindelijk met elkaar. Dit was het begin van de Premijer Liga, de hoogste voetbalcompetitie van Bosnië & Herzegovina zoals we die vandaag de dag kennen. Nadat de UEFA de druk opvoerde kwamen in 2003 ook de Bosnisch-Servische clubs bij deze competitie.  

Modrić
Het was ook vanaf 2003 dat Zrinjski een opmars maakte, evenals het land Bosnië & Herzegovina zelf. Zo studeerden in het land Kroaten, Bosniërs en Serviërs voor het eerst sinds jaren samen in één schoolsysteem. Zrinjski kreeg een aantal nieuwe bestuursleden en sponsoren. Het doel was dat Zrinjski één van de topclubs van het land zou zijn met het 100-jarig bestaan in 2005. Daarom werd onder andere een zekere Luka Modrić gehuurd van Dinamo Zagreb. De waarschijnlijk beste Kroaat aller tijden speelde in het seizoen 2003-2004 voor Zrinjski. Modrić maakte indruk en werd als 18-jarige verkozen tot Speler van het Jaar in de Bosnische Premijer Liga.

Luka Modrić.
HŠK Zrinjski Mostar pic.twitter.com/R5k9v5khrr
— Olympia (@olympia_vintage) December 8, 2019

Recordkampioen
Het doel zou behaald worden. In 2005, exact met het 100-jarige bestaan, kroonde Zrinjski zich voor het eerst tot landskampioen. In 2009 volgde de tweede titel en na 2013 ging het hard. De afgelopen tien jaar stond Zrinjski zes keer bovenaan aan het einde van de competitie. Daarmee is het nu de recordkampioen van Bosnië & Herzegovina met acht titels. En dat vaak ook met overtuiging. Vorig seizoen was er een gat van 20 punten naar de nummer twee. In het seizoen 2021-2022 was het verschil liefst 27 punten. Zrinjski werd dat jaar eerste met 84 punten, wat een puntenrecord betekende. Ze verloren dat seizoen slechts één wedstrijd in de competitie. 

Congrats to Zrinjski Mostar - confirmed as champions of Bosnia after defeating Posusje earlier today pic.twitter.com/Yhq74DPhuZ
— Richard Wilson (@HYFPRW) April 30, 2023

Europa
Als je succesvol bent in eigen land, mag je ook je opwachting maken in Europa. De meesten zullen bij de naam Zrinjski denken aan de wedstrijden tegen FC Utrecht van vier jaar terug. De Bosnische ploeg elimineerde over twee wedstrijden (2-1 & 1-1) de Domstedelingen en zorgde voor aanzien. Tot de groepsfase wist Zrinjski, en een Bosnische club in het algemeen, het echter nog nooit te schoppen. Vorig seizoen kwam Zrinjski na drie overleefde voorrondes erg dichtbij, maar ging het op dramatische wijze mis tegen Slovan Bratislava. In de 122e minuut moest Zrinjski de gelijkmaker slikken, waardoor er penalty's aan te pas kwamen. Daarin waren de Slowaken vervolgens te sterk.

Zrinjski viert het doelpunt in Stadion Galgenwaard tegen FC Utrecht / Foto: Orange Pictures

Debuut
Als kampioen begon Zrinjski dit jaar in de eerste voorronde van de Champions League. Daarin zegevierde het dit keer juist op strafschoppen. Het Armeense FC Urartu werd uitgeschakeld. Een ronde later werd het echter pijnlijk. Na het trauma van vorig jaar, verloren de Bosniërs dit jaar opnieuw van Slovan Bratislava. Zrinsjki ging door in de derde voorronde van de Europa League, waarin het IJslandse Breiðablik Kópavogur de tegenstander was. Zrinjski ging door en speelde voor een ticket in de groepsfase van de Europa League, maar oude AZ-bekende LASK uit Oostenrijk was te sterk. Daarom vinden we Zrinjski nu terug bij de Alkmaarders in de poule. Het is de eerste Bosnische club ooit in de groepsfase van een Europees toernooi. 

Zrinjski Mostar have become the first Bosnian club in history to reach the group stages of a European competition!

There are now only seven nations without a representative in a continental group phase: Andorra, Iceland, Malta, Montenegro, Northern Ireland, San Marino, Wales. pic.twitter.com/KS1SCyqWP1
— The Sweeper (@SweeperPod) August 17, 2023

Tuzla City
Met debutanten heeft AZ goede ervaring. Vorig jaar zaten de Alkmaarders bij FC Vaduz in de groep, de eerste Liechtensteinse club ooit in de groepsfase van een Europees toernooi. In de bergen won AZ met 1-2 en in eigen huis werd het 4-1. Ook trof AZ vorig jaar al een Bosnische club: FK Tuzla City. In de tweede voorronde van de Conference League reisde AZ na een 1-0 overwinning in Alkmaar voor het eerst in de clubgeschiedenis af naar Bosnië * Herzegovina. Daar werd overtuigend met 0-4 gewonnen. 

Mostar
Die wedstrijd werd destijds gespeeld in Sarajevo, de hoofdstad van het land, op ongeveer twee uur rijden van Mostar. Mostar is de grootste stad in de regio Herzegovina en heeft ongeveer 113.000 inwoners. In de stad wonen procentueel de meeste Kroaten van alle steden in het land. De stad heeft een enorme toeristische trekpleister, namelijk de Stari Most (vertaling: Oude Brug). Deze brug gaat over de rivier de Neretva, die dwars door de stad stroomt. In 1993 werd de brug tijdens de oorlog vernietigd, waar nog altijd verschillende theorieën de ronde over doen en meerdere rechtszaken voor hebben plaatsgevonden. In 2001 werd de brug, mede dankzij geld vanuit Nederland, herbouwd. Sinds 2005 staat het op de UNESCO Werelderfgoedlijst. 

Mostar and its Stari Most pic.twitter.com/b6hnLrU3TL
— Bosnian History (@BosnianHistory) August 25, 2023

Bedrijvig
Zrinjski kende een behoorlijk bedrijf transferwindow. Liefst twintig nieuwe spelers werden aangetrokken. Daartegenover stonden dertien uitgaande transfers. De bekendste aanwinst is waarschijnlijk Stipe Radić, die de overstap van Fortuna Sittard naar de Bosnische club maakte. Radić speelde vorig seizoen nog negentig minuten tegen AZ in Sittard, toen de Alkmaarders met 1-3 wonnen. Een speler om in de gaten te houden bij de Bosniërs is Nemanja Bilbija. De 32-jarige is een absolute goalgetter en clublegende. De spits speelde tot nu toe 221 wedstrijden voor Zrinjski, waarin hij 141 keer scoorde en tevens 45 assists gaf. Dit seizoen is hij in elf wedstrijden ook alweer bij tien doelpunten betrokken. 

Rendulić
De Kroaat Krunoslav Rendulić heeft sinds november 2022 de leiding over Zrinjski. In 32 wedstrijden wist hij met Zrinjski 23 keer te winnen en drie keer gelijk te spelen. In die 32 wedstrijden onder zijn hoede wist Zrinjski 79 doelpunten te maken. Een gemiddelde van 2,5 doelpunten per wedstrijd. Dat maakt Zrinsjki tot één van de best scorende ploegen van het land. Tevens heeft Rendulić met een puntengemiddelde van 2,25 per wedstrijd het hoogste puntengemiddelde van een trainer in de historie van Zrinjski achter zijn naam staan. 

Gradski Stadium Mostar
De wedstrijd van donderdag wordt gespeeld in het Gradski Stadium Mostar, ook wel Stadion HŠK Zrinjski of Stadion pod Bijelim brijegom genoemd. Dat laatste is te vertalen als 'Stadion onder de witte heuvel'. Zoals eerder genoemd speelt Zrinjski haar thuiswedstrijden hier al sinds 1992, toen de club het stadion van rivaal Velež Mostar innam. Het stadion is eigendom van de gemeente maar wordt door Zrinjski gehuurd om hier haar thuiswedstrijd af te werken. Het biedt plek aan 25.000 mensen, waarvan er 9.000 zitplaatsen zijn. 

Dit artikel is aangepast na overleg met de club Zrinjski. AZ biedt zijn excuses aan voor de onjuiste informatie die hier eerst instond. 

Live
De eerste wedstrijd in de groepsfase van de Conference League voor AZ wordt donderdagavond 18:45 uur afgetrapt in Mostar. Mis niets van het duel via de social media-kanalen van AZ, zoals Instagram,  Facebook en X - het voormalige Twitter. Wil jij geen van de drie thuiswedstrijden in de groepsfase missen? Scoor dan nu jouw passe-partout!

Bronnen: Transfermarkt, FourFourTwo, Balkan Insight, Economist, Babagol, BIHFootball, Sweeper Podcast, RuikSport, N1, FootballHistory.